Kan je het je nog herinneren? De laatste keer dat je buiten aan het spelen was? Dat je even geen besef meer had van tijd en volledig opging in het spel. Waarschijnlijk kun jij je dit niet meer zo goed voor de geest halen, omdat we het simpelweg te weinig doen.
Op woensdag 8 juni lanceer ik mijn boek over “aankloten.” Aankloten is een manier om je leven en werk aangenamer in te richten. Bij de ontdekking van aankloten werd spel als eerste leefregel opgeschreven. Zonder spel zou het leven een stuk minder leuk zijn. En spel is een veel breder begrip, dan alleen spelen. Spel vind je op allerlei plekken van de samenleving terug. Niet alleen op het voetbalveld, maar ook in de politiek, in een kantoor, op een luchthaven of in relaties.
Mijn eigen zoektocht naar elementen van spel brachten me terug naar mijn eigen jeugd. Een tijd waarin ik volop ruimte had om te spelen. Om kattenkwaad uit te halen en om uit te testen waar de grenzen liggen. Ik kon urenlang buitenspelen, in de kou, regen of hitte. Niets hield mij tegen. Ik was altijd buiten te vinden. Wanneer ik nu langs de speelpleinen en veldjes loop, dan verbaast het met iedere keer weer hoe leeg ze zijn. Kinderen van nu zijn waarschijnlijk druk met andere dingen. Huiswerk, een cito-toets, muziekles, de sportvereniging of gamen. Die constatering was voor mijn aanleiding om dit is verder uit te zoeken. En daarom alvast een klein inkijkje uit hoofdstuk 1 van mijn boek over aankloten waarbij ik in gesprek ga met een expert op dit gebied.
In een gesprek met Louise Berkhout stelde ik de vraag of kinderen nu werkelijk minder buiten spelen en hoe dit precies komt? In 2012 is Berkhout gepromoveerd op het proefschrift Play and psycho-social health of boys and girls aged four to six. Het proefschrift kreeg veel publiciteit, onder andere vanwege het feit dat Berkhout benoemt dat het van groot belang is dat kinderen ‘vrij’ kunnen spelen. “De ervaring die we hebben met spelen begint dus al vroeg in onze jeugd. Een belangrijke voorwaarde om te kunnen spelen, is dat je niet vastzit in een prestatie waardoor je de speelruimte niet meer ervaart en voelt. Het heeft dus heel erg met ruimte in je hoofd te maken.”
Dit verklaart voor mij meteen waarom we te weinig spelen. Het element van spel verdwijnt wanneer we onszelf dwingen om een prestatie te leveren. We gunnen onszelf eigenlijk te weinig ruimte om te spelen. “Volgens Berkhout neemt de fysieke speelruimte steeds meer af, maar misschien nog wel belangrijker: ook de mentale speelruimte neemt steeds verder af. Dit zie je steeds eerder ontstaan bij kinderen. Kinderen kunnen zich ook steeds slechter vermaken. Ze weten niet wat ze moeten doen, omdat ze steeds beziggehouden worden. Er zijn dusdanig veel prikkels die het spelen belemmeren. Bij volwassenen zie je dit weer terug in het feit dat mensen moeite hebben om zich te vervelen. Dat zal misschien ook de verklaring zijn waarom mindfulness zo populair is.”